Με τον Ν. 4873/2021 ρυθμίζονται ενιαία θέματα σχετικά με

• την καταχώρηση, εγγραφή, χρηματοδότηση των αστικών μη κερδοσκοπικών εταιρειών με κοινωφελή σκοπό και των σωματείων .

• την εθελοντική απασχόληση εντός ή εκτός Ελλάδας .

• την δημιουργία δημόσιας βάσης δεδομένων ,με σκοπό την καταχώρηση τον έλεγχο και την παρακολούθηση αυτών των οργανώσεων

• την δημιουργία ειδικού μητρώου Οργανώσεων Κοινωνίας των Πολιτών ( Ο.Κοι.Π)

• την δημιουργία ειδικής διεύθυνσης Ο.Κοι.Π ,στο Υπουργείο Εσωτερικών ,για την επιτήρηση και τον έλεγχο των εγεγραμμένων οργανώσεων και προσδιορίζονται οι κυρώσεις σε περίπτωση μη τήρησης των υποχρεώσεων τους .

• την θέσπιση φορολογικών κινήτρων για την ενίσχυση των Ο.Κοι.Π

Στην πράξη διαμορφώνονται δύο νέα πλαίσια , το πρώτο είναι η δημόσια βάση δεδομένων και η δεύτερη το ειδικό μητρώο Ο.Κοι.Π .

Στην δημόσια βάση δεδομένων απαιτείται η αρχική καταχώρηση μέσω του gov.gr ΕΨΠ, προσκομίζοντας το καταστατικό με τυχόν τροποποιήσεις , κατάλογο των οργάνων διοίκησης, χρηματοοικονομικές καταστάσεις της τελευταίας χρήσης , υπεύθυνη δήλωση περί ανεξαρτησίας από κράτη ,κυβερνήσεις , τοπική αυτοδιοίκηση,τους δημόσιους οργανισμούς δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου ,τους εμπορικούς, συνδικαλιστικούς και επαγγελματικούς οργανισμούς και ενώσεις ,τις πολιτικές οργανώσεις και τα πολιτικά κόμματα( περ .α του άρθρου 4 ) .Κατά περίπτωση δύναται να ζητηθούν διευκρινιστικά στοιχεία ή υποβολή συμπληρωματικών δηλώσεων ,προσκόμιση πρωτοτύπων εγγράφων και περίληψη των σκοπών και δράσεων του οργανισμού .

Στο ειδικό μητρώο υπάρχουν έξι κατηγορίες εγγραφών και δεν επιτρέπεται σε μία Ο.Κοι.Π. να είναι εγγεγραμμένη σε περισσότερες από τέσσερις υποομάδες

• Υγεία, Κοινωνική Αλληλεγγύη και Πρόνοια

• Περιβάλλον, Πολιτική προστασία ,Ποιότητα ζωής

• Δικαιώματα του ανθρώπου, Δικαιοσύνη ,Διακυβέρνηση

• Παιδεία ,Έρευνα, Πολιτισμός

• Καταναλωτής

• Διεθνή Ανθρωπιστική και Αναπτυξιακή Συνεργασία ,Βιώσιμη Ανάπτυξη

Για την αρχική καταχώρηση στο ειδικό μητρώο Ο.Κοι.Π. απαιτείται η τήρηση των εξής προϋποθέσεων :έχει συσταθεί τρία έτη πριν την αίτηση εγγραφής , πληροί τα ουσιαστικά κριτήρια περί ανεξαρτησία ( περ.α του άρθρου 4), δεν συνάπτει οποιουδήποτε είδους συμβάσεις με πρόσωπα που συμμετέχουν στα όργανα διοίκησης της ή μέλη ή εταίρους ή συγγενικά πρόσωπα αυτών που έχουν τον καταστατικό έλεγχο ,πλην συμβάσεων εξαρτημένης εργασίας με συνήθεις όρους και αποδοχές που δεν υπερβαίνουν το 5% του συνόλου των εργαζομένων κατά έτος καθώς και με εταιρείες τις οποίες τα πρόσωπα αυτά ελέγχουν έναντι αμοιβής που ξεπερνούν τα 1000,οο€ ετησίως, δεν λαμβάνει ετήσια κρατική επιχορήγηση άνω του 30 % επί του προϋπολογισμού της για λειτουργικές δαπάνες .

Τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για την καταχώρηση στο ειδικό μητρώο Ο.Κοι.Π είναι όσα ορίζονται στην δημόσια βάση δεδομένων επιπρόσθετα των : φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα ,βεβαίωση έναρξης εργασιών με τυχόν μεταβολές της , πιστοποιητικό για την μη προσβολή της σύστασης, της εκλογής των οργάνων και της εκπροσώπησης της , χρηματοοικονομικές καταστάσεις δύο ετών , έκθεση ελέγχου ορκωτού ελεγκτή λογιστή ή λογιστικής εταιρείας για την τελευταία χρήση ή για τις δύο προηγούμενες χρήσεις εφόσον έχουν εκδοθεί .Η ανανέωση εγγραφής στο ειδικό μητρώο είναι ετήσια .

Οι Κοινωφελείς φορείς δύναται να λάβουν χρηματοδότηση έως 50.000,οο € κατ΄έτος από την στιγμή που είναι εγγεγραμμένοι στην δημόσια βάση δεδομένων και οποιουδήποτε ποσού οι φορείς που είναι εγγεγραμμένοι στο ειδικό μητρώο Ο.Κοι.Π.

Η μη τήρησης των υποχρεώσεων και των αρχών επιφέρει τις κυρώσεις της διαγραφής από την δημόσια βάση δεδομένων , του ειδικού μητρώου και την διακοπή της όποιας χρηματοδότησης και της επιστροφής τυχόν εισπραττόμενων ποσών .

Για πρώτη φορά πλαισιώνεται και κατοχυρώνεται η προσφορά εθελοντικής εργασίας , δηλαδή η παροχή εθελοντικής απασχόλησης ανευ οικονομικού ή υλικού ανταλλάγματος . Η αναγγελία εθελοντικής εργασίας γίνεται μέσω του πληροφοριακού συστήματος Εργάνη , με εξαίρεση τις έκτακτες περιπτώσεις εθελοντικής εργασίας . Σε περίπτωση εθελοντικής απασχόλησης με ελάχιστο χρόνο δέκα ώρες ετησίως καλύπτονται ιατροφαρμακευτικές και νοσοκομειακές δαπάνες έως του ποσού των τριών χιλιάδων για ατύχημα ή ασθένεια του εθελοντή που σχετίζεται με αυτή του την δράση .Δαπάνες διαμονής , μετακίνησης , διατροφής ή άλλες δαπάνες που σχετίζονται με την δραστηριότητα του δύναται να καλύπτονται από τον φορέα και εκπίπτουν από τα φορολογητέα έσοδα του .

Δικηγόροι ,συμβολαιογράφοι ,μηχανικοί , οικονομολόγοι , λογιστές και ορκωτοί ελεγκτές λογιστές δύναται να παρέχουν τις υπηρεσίες τους σε φορείς παροχής εθελοντικής απασχόλησης ανευ αμοιβής .Στην περίπτωση αυτή οι δικηγόροι για την παράσταση τους σε δικαστήρια απαλλάσσονται της υποχρέωσης έκδοσης γραμματίου προείσπραξης δικηγορικής αμοιβής .

Τα φορολογικά κίνητρα που καθορίζονται για την ενίσχυση των εγγεγραμμένων Ο.Κοι.Π είναι :

Μείωση φόρου 40% επί των ποσών δωρεών , εφόσον οι δωρεές είναι άνω των 100 ευρώ, με κατάθεση σε ειδικό λογαριασμό και με την προϋπόθεση ότι δεν ξεπερνάει το 40 % του φορολογητέου εισοδήματος.

Μη υπολογισμός τεκμαρτού εισοδήματος για τον παραχωρούντα ακίνητα στους φορείς μέχρι 300 τμ

Απαλλαγή Ένφια για τα ακίνητα των Ο.Κοι.Π που ιδιοχρησιμοποιούνται για την εκπλήρωση των σκοπών τους .

Απαλλαγή τελών κυκλοφορίας οχημάτων ειδικής χρήσης που έχουν στην κατοχή με αγορά , ή με δωρεά ή με leasing .

Απαλλαγή Φπα για τις εκδηλώσεις που διοργανώνονται για την οικονομική τους ενίσχυση, και οι οποίες οργανώνονται προς αποκλειστικό όφελός τους, με τον όρο ότι η απαλλαγή των εκδηλώσεων δεν υπερβαίνει τις τέσσερις (4) κατ’ έτος και το όριο των σχετικών συναλλαγών ανά έτος δεν υπερβαίνει τις είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ κατόπιν σχετικής υπεύθυνης δήλωσης προς την αρμόδια Φορολογική Αρχή τουλάχιστον πέντε (5) εργάσιμες ημέρες πριν από την εκδήλωση και εφόσον η απαλλαγή αυτή δεν προκαλεί κίνδυνο στρέβλωσης των όρων του ανταγωνισμού .

Εκπίπτουν ως δαπάνη, για τον προσδιορισμό του κέρδους από επιχειρηματική δραστηριότητα, οι κάθε είδους δαπάνες που αφορούν στα ακίνητά των νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα (ν.π.δ.δ ή ν.π.ι.δ ) σε ποσοστό εβδομήντα πέντε τοις εκατό (75%) και οι δωρεές σε χρήμα ή σε είδος προς το Ελληνικό Δημόσιο και τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς και οι λοιπές δαπάνες από επιχειρηματική δραστηριότητα . Το πρώτο εδάφιο εφαρμόζεται και για τα νομικά πρόσωπα της περ. γ’ του άρθρου 45 που λειτουργούν ως Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών (Ο.Κοι.Π.), υπό την προϋπόθεση ότι είναι εγγεγραμμένες στο Ειδικό Μητρώο Ο.Κοι.Π.. Ειδικά για το Άγιο Όρος και τις Ιερές Μονές αυτού, το ποσοστό έκπτωσης των δαπανών του πρώτου εδαφίου που αφορούν την ακίνητη περιουσία ανέρχεται σε εκατό τοις εκατό (100%).

Εγγεγραμμένη Ο.Κοι.Π για την κατοχύρωσή των φορολογικών κινήτρων , είναι η Ο.Κοι.Π που έχει γραφτεί στο ειδικό μητρώο .

Οι διατάξεις του νόμου θα εξειδικευτούν με Υπουργικές Αποφάσεις και θα τεθούν σε ισχύ σε τέσσερις μήνες. Η λειτουργία των μητρώων θα αρχίσει το 2023 . Η λειτουργία της δημόσιας βάσης και του ειδικού μητρώου ενδέχεται να καταργήσει προϋπάρχοντα μητρώα φορέων γενικής κυβέρνησης ( πχ μητρώο πύλης πολιτιστικών φορέων Υπουργείου Πολιτισμού ) .

Καράμπελα Τάνια , MSc Accounting & Finance

Λογίστρια Φοροτεχνικός Α’ τάξης